Akromegalia

Akromegalia to choroba przewlekła spowodowana nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu (somatotropiny) przez kwasochłonne komórki gruczołu, który zlokalizowany jest w przednim płacie przysadki mózgowej. Akromegalia występuje u osób dorosłych, u których skończony został proces wzrastania kości, a nasady kości długich uległy mineralizacji i zrośnięciu. Natomiast u dzieci i młodzieży nadmiar hormonu wzrostu powoduje gigantyzm, który różni się od akromegalii nadmiernym wzrostem kości długich.

Akromegalia występuje rzadko. Każdego roku choroba stwierdzana jest u około 3–4 nowych osób na milion. Szacuje się, że w Polsce na akromegalię choruje ok. 2000 osób. Chorobę obserwuje się dwukrotnie częściej u kobiet.

Najczęstszą przyczyną akromegalii jest gruczolak (łagodny guz) przysadki.

• usunięcie gruczolaka przez nos i zatokę klinową (transsfenoidalnie), ewentualnie przezczaszkowo (transskranialnie)

Wdrażane, gdy istnieją przeciwwskazania do zabiegu lub gdy pacjent nie wyraża nań zgody, albo gdy leczenie operacyjne okazało się nieskuteczne lub guz jest nieoperacyjny (nacieka nerw wzrokowy):

• analogi somatostatyny o przedłużonym działaniu (oktreotyd, lanreotyd, wapreotyd, pazyreotyd),
• antagonista receptora hormonu wzrostu.

Stosowana jest jako leczenie uzupełniające w razie niepowodzenia leczenia chirurgicznego i farmakologicznego:

• teleradioterapia, 
• nóż gamma

Leczenie takie pozwala na zmniejszenie rozmiarów guza i uzyskanie prawidłowych stężeń hormonu wzrostu, ale ostateczny efekt leczenia uzyskuje się dopiero po kilku, lub nawet kilkunastu latach. Zaletą radioterapii jest trwałość uzyskanego efektu leczenia, zaś minusem - poważne działania niepożądane, jak niedoczynność przysadki (nabyty brak wytwarzania jednego lub wielu hormonów przysadki) czy popromienne uszkodzenie nerwu wzrokowego i ślepota (zwykle jednego oka).