Czym są znamiona? Jak je rozpoznać i dlaczego warto wykonać dermatoskopię?
Rodzaje znamion
Znamiona mogą występować na skórze od urodzenia lub pojawić się w trakcie życia. Dzielimy je na kilka głównych typów:
- Znamiona barwnikowe (melanocytowe) – powstają w wyniku nagromadzenia melanocytów, czyli komórek produkujących barwnik skóry (melaninę). Mogą być wrodzone lub nabyte.
- Znamiona naczyniowe – spowodowane są nieprawidłowym rozwojem naczyń krwionośnych, np. tzw. „naczyniaki”.
Znamiona skórne i naskórkowe – dotyczą rozrostu komórek naskórka lub innych struktur skóry, mogą mieć brodawkowaty lub szorstki charakter.
Kiedy zwrócić uwagę na znamię?
- A (asymmetry) – asymetria kształtu,
- B (border) – nierówne, zgrubiałe, poszarpane brzegi,
- C (color) – niejednolity kolor (brąz, czarny, czerwony),
- D (diameter) – średnica powyżej 6 mm,
- E (evolution) – zmiany zachodzące w znamieniu (kształt, kolor, rozmiar, swędzenie, krwawienie).
Dermatoskopia – kluczowe narzędzie diagnostyczne
Dermatoskopia (lub dermoskopia) to nieinwazyjne, bezbolesne badanie diagnostyczne wykonywane przez dermatologa, które pozwala na szczegółową ocenę zmian skórnych. Wykorzystuje się w nim specjalne urządzenie – dermatoskop, które powiększa obraz znamienia i umożliwia ocenę struktur niewidocznych gołym okiem.
Dermatoskopia pozwala odróżnić zmiany łagodne od podejrzanych lub złośliwych, takich jak czerniak skóry – najgroźniejszy nowotwór skóry. Wczesne wykrycie czerniaka znacząco zwiększa szanse na całkowite wyleczenie.
Metody usuwania znamion
Usuwanie znamion może mieć charakter profilaktyczny, estetyczny lub terapeutyczny. Decyzję o metodzie usunięcia podejmuje lekarz dermatolog lub chirurg po ocenie znamienia, często właśnie na podstawie dermatoskopii. W naszej klinice wykorzystujemy dwie metody usuwania znamion:
- Chirurgiczne wycięcie znamienia – najczęściej stosowana i najbezpieczniejsza metoda w przypadku znamion podejrzanych lub złośliwych. Wykonywana w znieczuleniu miejscowym. Wycięty fragment skóry przesyłany jest do badania histopatologicznego, które jednoznacznie określa charakter zmiany.
- Laserowe usuwanie znamion – wykorzystywane głównie w celach estetycznych i w przypadku znamion powierzchownych, niebarwnikowych lub naczyniowych. Laser niszczy komórki tworzące znamię bez uszkadzania otaczających tkanek. Metoda ta nie pozostawia dużych blizn, ale nie nadaje się do usuwania zmian podejrzanych onkologicznie, ponieważ nie umożliwia wykonania badania histopatologicznego.
Dlaczego warto badać i – w razie potrzeby – usuwać znamiona?
Podsumowanie
Znamiona to zmiany, które warto obserwować przez całe życie. Dzięki dermatoskopii możliwe jest ich bezpieczne i skuteczne monitorowanie. W przypadku niepokojących zmian, dostępnych jest wiele metod usuwania – od chirurgii po laseroterapię. Najważniejsze to nie bagatelizować objawów i regularnie badać skórę – najlepiej pod okiem specjalisty.