Gastroskopia - co to za badanie?
Gastroskopia jest podstawowym, bezpiecznym i najskuteczniejszym badaniem górnego odcinka przewodu pokarmowego (przełyk, żołądek, dwunastnica). Jest ona metodą zarówno diagnostyczną, jak i leczniczą.
Polega na oglądaniu błony śluzowej przewodu pokarmowego dzięki wprowadzeniu giętkiego aparatu przez jamę ustną lub jamę nosową pacjenta.
W trakcie gastroskopii, za pomocą kleszczyków lub szczoteczki, możliwe jest pobranie materiału do badania histopatologicznego (tzw. biopsja endoskopowa), co ma szczególne znaczenie w profilaktyce i diagnostyce nowotworowej. Gastroskopia jest przydatna także do oceny motoryki górnego przewodu pokarmowego i zbadania obecności bakterii Helicobacter pylori.
Jak zbudowany jest gastroskop?
Badanie przeprowadzane jest za pomocą giętkiego przewodu o średnicy ok. 10mm, który posiada własne źródło światła bądź mikrokamerę o szerokim polu widzenia (140°). Przewód połączony jest z komputerem, dzięki czemu obraz badanego wnętrza przewodu pokarmowego wyświetlany jest na monitorze. Endoskop posiada także kanały, umożliwiające wprowadzanie narzędzi do pobierania wycinków, a także wdmuchiwanie powietrza.
Wskazania do gastroskopii
- nagłe wystąpienie albo nasilenie się bólów brzucha, zgagi, odbijania, czkawki
- przewlekła niedokrwistość z niedoboru żelaza o nieustalonej przyczynie
- przewlekłe wymioty o nieznanej przyczynie
- krwiste wymioty
- cuchnący oddech
- przewlekła chrypka
- przewlekłe uczucie pełności, w szczególności tuż po jedzeniu
- trudności w przełykaniu i ból podczas przełykania
- podejrzenie choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy
- podejrzenie nowotworu
- podejrzenie chorób wirusowych, grzybiczych, bakteryjnych
- podejrzenie ciała obcego w przewodzie pokarmowym
- utrata masy ciała u osoby nieodchudzającej się
Jakie są przeciwwskazania do gastroskopii?
- świeży zawał serca
- niekontrolowane nadciśnienie
- ostra niewydolność oddechowa i krążeniowa
- wstrząs
- przyjmowanie antybiotyków, badanie może zostać wykonane co najmniej 5 dni po odstawieniu leków
- oparzenia przełyku
- napad astmy
Jak przebiega badanie gastroskopowe?
1. Znieczulenie miejscowe: lekarz znieczula tylną część gardła aerozolem lignokainowym, efekty znieczulenia są natychmiastowe, nie następuje utrata świadomości. Przygotowany do badania pacjent proszony jest o położenie się na lewym boku i przygięcie głowy do klatki piersiowej. Lekarz lub pielęgniarka zakładają ustnik, który zapobiega zamykaniu ust przez pacjenta i zmniejsza ryzyko przegryzienia wprowadzanego przewodu. Następnie lekarz wprowadza do jamy ustnej gastroskop, a pacjent proszony jest o wykonanie ruchu połykowego. W trakcie badania do żołądka wdmuchiwane jest powietrze, pozwalające na lepsze uwidocznienie badanej okolicy przewodu pokarmowego.
2. Znieczulenie ogólne: pacjent zostaje poproszony o położenie się na wznak. Anestezjolog wprowadza lek dożylnie, jego działanie jest natychmiastowe. Pacjent krótko po podaniu poczuje się śpiący i zapadnie w lekki kilkunastominutowy sen, podczas którego nie będzie odczuwał żadnych dolegliwości bólowych ani dyskomfortu. Po kilkunastu minutach pacjent budzi się.
Ile trwa badanie gastroskopowe?
W zależności od zastosowanego znieczulenia, czas trwania badania gastroskopowego różni się. Jeśli pacjent zdecyduje się na znieczulenie miejscowe czas trwania zabiegu wynosi kilka minut, a pacjent od razu po zakończeniu badania może opuścić przychodnię. W przypadku zastosowania znieczulenia ogólnego czas trwania badania wynosi kilkanaście minut, jednak wydłuża się czas pozostania pacjenta w przychodni. Konieczne jest monitorowanie stanu pacjenta przez lekarza przez około godzinę.
Czy znieczulenie w badaniu gastroskopoweym jest konieczne?
Badanie gastroskopowe bywa nieprzyjemne, ale nie jest bolesne. By zminimalizować dyskomfort pacjenta, stosuje się 4 rodzaje znieczuleń.
- Znieczulenie miejscowe gardła za pomocą lidokainy w aerozolu- najczęstszy sposób- ma na celu zapewnienie całkowitej bezbolesności podczas badania. Pacjent, już po upływie 20-30 minut od wykonania badania ze znieczuleniem miejscowym może spożywać pokarmy i napoje.
- Minimalna sedacja (uspokojenie): polegająca na dożylnym podaniu środka uspokajającego. Stosowana w celu złagodzenia napięcia emocjonalnego, które towarzyszy pacjentowi podczas badania. Zwiększa komfort pacjenta oraz tolerancję badania. Przez co najmniej 24 godziny powinien powstrzymać się od prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn
- Głębsza sedacja (uspokojenie) z analgezją: polega na dożylnym podaniu środka uspokajającego oraz skutecznego środka przeciwbólowego i/lub przeciwwymiotnego. Znacznie polepsza komfort pacjenta, zmniejsza występowanie odruchów wymiotnych, ułatwia lekarzowi wykonanie badania. Przez co najmniej 24 godziny powinien powstrzymać się od prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.
- Znieczulenie ogólne: eliminuje ból i świadomość badania. Prowadzona jest pod kontrolą anestezjologa, który monitoruje tętno, oddech i ciśnienie pacjenta. Pacjent, który został poddany znieczuleniu ogólnemu musi pozostać pod nadzorem lekarza lub pielęgniarki do momentu, w którym w pełni odzyska świadomość. Zwykle po około godzinie może zostać odprowadzony do domu. Przez 2 godziny po znieczuleniu wskazane jest powstrzymywanie się od jedzenia i picia. Przez co najmniej 24 godziny powinien powstrzymać się od prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn
